Πέμπτη 12 Φεβρουαρίου 2009

Η ανύπαρκτη σχετικότητα της ομορφιάς


Το απόλυτο και το σχετικό είναι δύο έννοιες αντίθετες. Οι συζητήσεις περί της σχετικότητας ή μη των πραγμάτων είναι άπειρες και συνήθως καταλήγουν σε αδιέξοδο για δύο λόγους. Αφενός γιατί οι δογματικοί δεν μπορούν να ακούν την άλλη άποψη και αφετέρου επειδή αυτοί που δηλώνουν σχετικιστικές συνήθως αμφισβητούν για την αμφισβήτηση. Έτσι λοιπόν αρκετές φορές έχω χαρακτηριστεί απόλυτος απλά και μόνο επειδή υποστηρίζω μία προσωπική μου άποψη.

Για τον δογματικό, τα πράγματα είναι πολύ απλά, μιας και έχει απαντήσεις για τα πάντα. Όμως τα πράγματα είναι εξίσου απλά και για τον οπαδό της σχετικότητας, ο οποίος στο όνομα της σχετικότητας ισοπεδώνει τα πάντα. Αυτή η σύγχυση δεν θα υπήρχε εάν η αμφισβήτηση είχε να κάνει με την ερμηνεία των φαινομένων και όχι με το ίδιο το φαινόμενο.

Έτσι λοιπόν κινδυνεύοντας να χαρακτηριστώ απόλυτος, θα τολμήσω να αμφισβητήσω την σχετικότητα της ομορφιάς.

Διευκρινίζω ότι όταν λέω ομορφιά εννοώ το το ανθρώπινο κάλος, και όχι τα ψυχικά χαρίσματα διότι αυτά είναι δύο εντελώς διαφορετικά πράγματα. Να πούμε επίσης ότι δεν πρέπει να συγχέουμε την ομορφιά με τον ερωτισμό. Τον ερωτισμό δεν τον προκαλεί μόνο η ομορφιά αλλά και τα σύνδρομα που κουβαλάμε.

Κατ' αρχάς, η αντίληψη της ομορφιάς δεν έχει να κάνει με την λογική. Κανείς μας δεν χρειάζεται να βάλει το μυαλό του να δουλέψει για να καταλάβει εάν η γυναίκα που βρίσκεται απέναντί του είναι όμορφη ή όχι. Αυτό απλουστεύει τα πράγματα αρκετά αφού το κομμάτι της συνείδησης βγαίνει εκτός. Και εφόσον το συνειδητό βγαίνει, αυτό που μένει είναι το ασυνείδητο. Εάν η αντίληψη της ομορφιάς εξαρτώταν από την λογική του καθενός, τότε εκ των πραγμάτων δεν θα μπορούσαμε να μιλάμε για αντικειμενικότητα και κανόνες αφού κοινή λογική δεν υπάρχει.

Δεν αποφασίζουμε για το τι είναι όμορφο ή άσχημο, απλά το νιώθουμε. Και αυτό δεν θα μπορούσε να συμβαίνει εάν δεν υπήρχαν κάποιοι κανόνες καταγεγραμμένοι στα βάθη της έλικας του DNA. Άρα η ομορφιά υπόκειται σε κανόνες και μάλιστα οι κανόνες αυτοί είναι ίδιοι για όλους μας. Υπάρχει άραγε άντρας που να θεωρεί ότι η Monica Belucci είναι άσχημη;

Δεν είναι καθόλου τυχαίο το ότι εδώ και χιλιάδες χρόνια η αντίληψη της ομορφιάς έχει μείνει ίδια και αυτό επιβεβαιώνεται από τα πως έχει καταγραφεί στα έργα των αρχαίων Ελλήνων (και μην μου πείτε τώρα για τα ψωμάκια της Αφροδίτης της Μήλου, τότε δεν είχαν εφευρεθεί ακόμα τα fitness club).

Οι αρχαίοι Έλληνες που τόσο πολύ είχαν ασχοληθεί με το θέμα ομορφιά, υποστήριζαν ότι η συμμετρία είναι ένα από τα σημαντικότερα κριτήρια της ανθρώπινης ομορφιάς. Αυτοί ήταν που ανακάλυψαν τον "χρυσό αριθμό" της συμμετρίας όλων των πραγμάτων 1 : 1,618. Η αναλογία αυτή χρησιμοποιήθηκε στην κατασκευή του Παρθενώνα και χρησιμοποιείται και σήμερα κατά κόρον από τους πλαστικούς χειρούργους. Έτσι προέκυψε και η μάσκα Μάρκουαρντ (εδώ).

Η ομορφιά ήταν και θα παραμείνει ένα από τα μεγάλα ζητούμενα του ανθρώπου. Όλοι την θέλουν και όλοι την αναζητούν. Υπάρχουν βέβαια και αυτοί πουν την φθονούν άλλα κατά βάθος θα ήθελαν να μην το κάνουν.




10 σχόλια:

maria είπε...

"Αντικειμενικά" όμορφη!Δηλαδή ανεξάρτητα απο την ανθρώπινη συνείδηση.Πιστεύω πως γίνεται, με βάση την εκδοχή που έχουν δώσει οι αρχαίοι Έλληνες.(περι συμμετρίας κτλ που δεν ισχύει μόνο για την ανθρώπινη ομορφιά)
Κ τότε γιατί υπάρχουν πάντα κάποιοι που αμφισβητούν την ομορφιά των αντικειμενικά ωραίων γυναικών?(κ όχι απο αντίδραση αλλά επειδη κατά την προσωπική τους αποψη δεν είναι όμορφες)
Μήπως τελικά είναι σχετική η ομορφιά?Μήπως το θέμα είναι απο ποια οπτική γωνία βλέπουμε το ερώτημα κάθε φορά?Αντικειμενικά ή υποκειμενικά?
Δεν ξέρω!έκανα παρα πολλές σκέψεις πάνω στο θεματάκι αλλά........
η μία σκέψη αναιρουσε την άλλη!
ποιοι είναι αυτοί που φθονούν την ομορφιά κατα τη γνώμη σου κ γιατι?

Δημήτρης είπε...

Φίλε Βασίλη στηρίζεις την άποωή σου σε κάτι το οποίο δεν ε΄χει αποδειχτεί, δηλαδή ότι τα "κριτίρια" της ομορφιάς είναι καταγεγραμμένα στο DNA... Αυτό για όσους γνωρίζουν κάποια πράγματα ακούγεται αστείο...
Η ομορφιά και το πως την αντιλαμβανόμαστε δεν είναι τυχαίο ότι στους περισσότερους ισχύουν πάνω κάτω τα ίδια... Οπως το π[ολύ σωστό παράδειγμα που έβαλες για την Μπελούτσι... Αυτό όμως μάλλον έχει να κάνει με τα πρότυπα που προβάλλονται ως α πρότυπα της ομορφιάς... Στην αναγέννηση η ομορφιά είχε άλλη μορφή... Αν μας προβάλλανε από μικρή ηλικία ως όμορφο αυτό που τώρα θεωρείται άσχημο τότε εμείς θα θεωρούσαμε όμορφο αυτό που τώρα θεωρούμε άσχημο... Νομίζω ότι πέρα από τον δογματισμό και την σχετικότητα αυτό που καθορίζει την ομορφία είναι τα πρότυπα της ομορφιάς.

vasilis74 είπε...

@Maria
"ποιοι είναι αυτοί που φθονούν την ομορφιά κατα τη γνώμη σου κ γιατι?"

Σήμερα έβλεπα στην τηλεόραση ένα παιδικό τραγουδάκι από αυτά τα μοντέρνα. Ένα στιχάκι έλεγε
"...κατσίκα μοιάζεις με την Μόνικα Μπελούτσι, μυαλό κουκούτσι"

Ίσως αφελές το παράδειγμά μου, αλλά παρατηρώ ότι συμβαίνει συχνά το να μειώνουμε αυτό που δεν μπορούμε να έχουμε.

Όλα τα δόγματα που προσπάθησαν να κατευθύνουν την ανθρώπινη συνείδηση πολέμησαν την ομορφιά. Στην Δύση πολλές όμορφες κοπέλες οδηγήθηκαν στην πυρά ως μάγισσες. Στην ανατολή έκρυψαν την ομορφιά πίσω από τις μπούρκες.

Αυτοί που φθονούν την ομορφιά είναι αυτοί που την αντέξουν.

vasilis74 είπε...

Ήθελα να πω...

Αυτοί που φθονούν την ομορφιά είναι αυτοί που δεν μπορούν να την την αντέξουν.

vasilis74 είπε...

@Jim

Σαφώς και δεν μπορώ να το αποδείξω. Όμως ούτε κι εσύ μπορείς να αποδείξεις το αντίθετο.

Το επιχείρημα σού, το ότι δηλαδή αυτό που καθορίζει την ομορφιά είναι τα πρότυπα της ομορφιάς που επιβάλει η κάθε κοινωνία, είναι το σημαντικότερο επιχείρημα που μπορεί να επικαλεστεί κάποιος. Όμως μπάζει από παντού.
Πρώτον, και μόνο η χρήση της λέξης "πρότυπα" μαρτυρά την συλλογική αντίληψη περί ομορφιάς.
Δεύτερο, τα πρότυπα αυτά της κάθε εποχής ποτέ δεν ξεφεύγουν από τους γενικούς κανόνες συμμετρίας.

Πιστεύεις ότι η Μonica Belucci στην εποχή της αναγέννησης θα θεωρούνταν άσχημη; Ή μήπως ο Δαυίδ του Michelangelo θεωρείται άσχημος σήμερα;

Όσον αφορά το εάν το τι είναι είναι όμορφο μαθαίνεται, επέτρεψε μου να έχω τις αμφιβολίες μου. Εάν δώσεις σε ένα μωρό την μπάρμπι και την κακιά μάγισσα, σίγουρα θα παίξει μόνο με την μπάρμπι.

maria είπε...

Λογικο...
Αφού η μάγισσα σίγουρα δεν θα έχει ούτε τις απόλυτα προσεγμένα σωστές αναλογίες ούτε φυσικά το αψεγάδιαστο,φωτεινό,γλυκό πρόσωπο της barbie!Σίγουρα θα είναι μια γριά με ξασμένα μαλλιά,μεγάλη μύτη,ζαρωμένο δέρμα κ φυσικά καμπούρα!...για να μην αναφερθώ στο ντύσιμο της μιας κ της άλλης!
Οποτε είναι φυσιολογικό το παιδάκι να διαλεξει κάτι προσιτό σε αυτό μιας κ απο αυτο περιτριγυρίζεται!
..."όμορφο κόσμο"!
Πιστεύεις ότι αν αυτο το παιδί μεγάλωνε σ'ένα περιβάλλον με "κακιές μάγισσες"(αν υποθέσουμε οτι μπορει να συμβει αυτο)θα είχε την ίδια αντίδραση?
Όσο για το παράδειγμα με το τραγουδάκι νομίζω πως μάλλον θέλει να θίξει την κλασική πλέον αντίληψη ότι δηλαδή οι όμορφες δεν μπορουν να είναι έξυπνες!
...ή μάλλον καλύτερα δε χρειάζεται να είναι!
Ο Oscar Wilde έχει πει
"Ζουμε σ εναν κοσμο που διαβαζει πολυ λιγοτερο απο οσο χρειαζεται για να ειναι σοφος και σκεφτεται πολυ περισσοτερο απο απο οσο απαιτεται για να ειναι ωραιος..."
Πολύ επίκαιρο,έτσι?

vasilis74 είπε...

@Maria

"Πιστεύεις ότι αν αυτο το παιδί μεγάλωνε σ'ένα περιβάλλον με "κακιές μάγισσες"(αν υποθέσουμε οτι μπορει να συμβει αυτο)θα είχε την ίδια αντίδραση?"

Η οικειότητα μπορεί να έκανε πιο προσιτή την κακιά μάγισσα στα μάτια του παιδιού. Όλα τα παιδιά αγαπούν τις καλοσυνάτες μαυροντυμένες και ρυτιδιασμένες γιαγιάδες τους, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι τις θεωρούν και όμορφες.

"...ή μάλλον καλύτερα δε χρειάζεται να είναι!"

Ακριβώς!

"Ζουμε σ εναν κοσμο που διαβαζει πολυ λιγοτερο απο οσο χρειαζεται για να ειναι σοφος και σκεφτεται πολυ περισσοτερο απο απο οσο απαιτεται για να ειναι ωραιος..."

Βλέπεις ότι και ο Oscar Wilde διαχωρίζει την ομορφιά από την σκέψη.

maria είπε...

Βασίλη νομίζω πως το θεμα που διάλεξες σηκώνει πολυ συζήτηση αλλά...
ήθελα μόνο να διευκρινίσω πως άλλο η κακιά μάγισσα κ άλλο η καλοσυνάτη γιαγια όπως πολυ σωστά είπες!
το πρόσωπο της μάγισσας προφανώς θα είναι παραμορφωμένο κ αποκρουστικό!(με μεγάλη μύτη,μικρά μάτια με πονηρό βλέμα,δοντια σπασμένα κτλ. ....χάλια!)
κοινώς δεν θα ανταποκρίνεται στη συμμετρία που ορίζει τη ομορφιά!
Όσο για τον Oscar Wilde, δε νομίζω πως διαχωρίζει την ομορφιά απο τη σκέψη.Πιστεύω πως απλά θέλει να τονίσει τη σωστή αναλογία ανάμεσα στις δυο έννοιες για την επίτευξη του εκάστοτε στόχου.

vasilis74 είπε...

@ Maria

"το πρόσωπο της μάγισσας προφανώς θα είναι παραμορφωμένο κ αποκρουστικό!(με μεγάλη μύτη,μικρά μάτια με πονηρό βλέμα,δοντια σπασμένα κτλ. ....χάλια!)
κοινώς δεν θα ανταποκρίνεται στη συμμετρία που ορίζει τη ομορφιά!"

Άρα συμφωνείς με την άποψή μου. Όσο αντικειμενική είναι ή ομορφιά άλλο τόσο είναι και η ασχήμια.

"Όσο για τον Oscar Wilde, δε νομίζω πως διαχωρίζει την ομορφιά απο τη σκέψη.Πιστεύω πως απλά θέλει να τονίσει τη σωστή αναλογία ανάμεσα στις δυο έννοιες για την επίτευξη του εκάστοτε στόχου."

Ο Oscar Wilde λέει ότι δεν χρειάζεται να σκέφτεται κάποιος πολύ για να είναι όμορφος. Προφανώς εννοεί ότι δεν έχει σχέση το πόσο πολύ σκέφτεται κάποιος με το κατά πόσο όμορφος είναι. (θυμίζω ότι μιλάω για την εμφανισιακή ομορφιά).
Άρα αφού δεν έχουν αυτά τα δύο σχέση μεταξύ τους αυτομάτως διαχωρίζονται.

Και αυτό επιβεβαιώνεται πολύ εύκολα στην καθημερινότητά μας. Κάποιος που βλέπει μία όμορφη γυναίκα, την θεωρεί όμορφη χωρίς να έχει κανένα στοιχείο για το νοητικό και το πνευματικό της επίπεδο.

Ανώνυμος είπε...

... λοιπόν Βασίλη, σε ό,τι έχει να κάνει με την ομορφιά στην γυναίκα, είναι μια πολύπλοκη υπόθεση με πολλές παραμέτρους - την εξής μία (1): Ή η γυναίκα είναι όμορφη (συγχρόνως δε και ερωτική, αυτά δεν ξεχωρίζουν εύκολα) ή δεν είναι ...
... η απόδειξη έρχεται αυτόματα και απλά: σε μια ομάδα δέκα ανδρών, παρατεταγμένη σε ένα πεζοδρόμιο κεντρικού δρόμου δίνεις τη δυνατότητα να αποφασίσουν ποιά γυναίκα που περνάει είναι όμορφη ή όχι ...
... ε, λοιπόν, είναι σίγουρο ότι οι 8 στους 10 πάντα θα συμφωνούν ...
... τί άλλη απόδειξη θέλεις;
... έρρωσο ...